درس ها و عبرت هاي عاشورا در عرصه رفتار سياسي (3)

1 . جدايي مردم از اهل بيت (علیه السّلام)
 

انحراف رهبري از مسيري كه پيامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) معين كرده بود و انزواي علي (علیه السّلام) به مدت 25 سال يكي از مسائلي است كه زمينه را براي دگرگوني ارزش ها فراهم ساخت . چون در جامعه اي كه پيامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) خطوط كلي آن را ترسيم كرده بود، آشناسازي مردم با دين و ارزش هاي آن يكي از مناصب اهل بيت (علیه السّلام) بود . كه اين نقش با انزواي علي (علیه السّلام) و منع از ترويج احاديث نبوي از آن ها گرفته شد . با اين وضعيت مردم براي اين كه رفتار خود را با اسلام راستين و ارزش هاي آن هماهنگ كنند دچار مشكل شدند . متاسفانه در جهت حل اين مشكل نه تنها اقدامي نشد كه اقداماتي در جهت عكس آن صورت گرفت. مسلمانان براي شناخت احكام دين به ابوهريره ها و كعب الاحبارها ارجاع شدند .
نقل حديث و فضائل اهل بيت (علیه السّلام) قدغن شد، از باب نمونه، بنا به نقل ابن الحديد، معاويه به كارگزارانش نوشت:

درس ها و عبرت هاي عاشورا در عرصه رفتار سياسي (2)

پاسداري از اسلام و ارزش هاي اسلامي يكي ديگر از درس هاي عاشورا در عرصه رفتار سياسي است . پيش از يادآوري اين درس از سوي امام حسين (علیه السّلام) و ديگر عاشورائيان يادآوري اين نكته مفيد مي نمايد كه: در فلسفه سياسي، امروزه در باره نقش حكومت در تامين سعادت، اخلاق و معنويت گفت و گو بسيار است . برخي (حكومت هاي ليبرال) بر اين باورند كه اين گونه امور در قلمرو مسائل خصوصي افراد جاي دارد . از اين روي، حكومت در اين باره هيچ مسؤوليتي ندارد . اما در انديشه سياسي اسلام، با دليل هاي بسيار اين گونه امور جزو قلمرو حكومت است . نه تنها حاكم و همه كارگزاران حكومتي بايد به اسلام و ارزش هاي اسلامي باور داشته باشند كه همگان موظف به تبليغ و پاسداري از آن مي باشند . بر همين اساس هنگامي كه اسلام و ارزش هاي آن از سوي امويان مورد تهاجم قرار گرفته بود و يزيد و كارگزارانش به روشني بر خلاف احكام اسلام و دستورهاي آن عمل مي كردند ولي در عين حال رفتار خودرا در برابر اسلام مي نماياندند، امام حسين (علیه السّلام) براي پاسداري از اسلام قيام كرد چرا كه اگر امام حسين (علیه السّلام) قيام نمي كرد ديري نمي پاييد كه از اسلام جز نامي باقي نمي ماند . حكومت يزيد درصدد نابودي اصل اسلام بود . از اين روي وقتي كه امام حسين (علیه السّلام) دعوت به سازش و بيعت با يزيد شد فرمود:

يكي از اساسي ترين ابعاد حادثه عاشورا، درس ها و عبرت هاي اين نهضت است(1)

درس هاي عاشورا همواره بحثي زنده، حيات بخش و حركت آفرين است . هر چند اين رويداد در مكان و زمان محدودي به وقوع پيوست اما درس هاي آن ويژه زمان و مكان خاصي نيست. عدالت خواهي و ستم ستيزي، عزت، پاسداري از اسلام و ارزشهاي اسلامي، شهادت در راه خدا، جمع ميان سياست و معنويت، امر به معروف و نهي از منكر از جمله درس هاي مهم در عرصه رفتارسياسي رويداد عاشورا است.
نويسنده پس از تبيين مسائل ياد شده و بيان نمونه هايي از آن در كلام و رفتار امام حسين (علیه السّلام)، به بررسي عبرت هاي عاشورا مي پردازد . وي تحليل عوامل زمينه ساز حادثه عاشورا را مايه عبرت جامعه اسلامي و نظام ديني دانسته، مهم ترين آن ها را تحت عنوان دگرگوني ارزش ها و آرمان هاي حاكم بر جامعه نبوي و كوتاهي خواص از انجام رسالت خود، بازگو مي نمايد. جدايي مردم از اهل بيت (علیهم السّلام) و دنياگرايي خواص از جمله موضوعاتي است كه در اين بخش مورد توجه قرار گرفته است.